Bạn đang xem: Quá trình lịch sử tự nhiên của sự phát triển các hình thái kinh tế xã hội
Khi phân tích sự phát triển của lịch sử nhân loại theo lý luận cấu trúc hình thái kinh tế - xã hội, C.Mác đã cho rằng: "Sự phát triển của những hình thái kinh tế - xã hội là một quá trình lịch sử - tư nhiên".
Tính chất lịch sử - tự nhiên của quá trình phát triển các hình thái kinh tế - xã hội được thể hiện ở các nội dung chủ yếu sau đây:
Một là, sự vận động và phát triển của xã hội không tuân theo ý chí chủ quan của con người mà tuân theo các quy luật khách quan, đó là các quy luật của chính bản thân cấu trúc hình thái kinh tế - xã hội, là hệ thống các quy luật xã hội thuộc các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, khoa học,... mà trước hết và cơ bản nhất là quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và quy luật kiến trúc thưọng tầng phù hợp với cơ sở hạ tầng.
Hai là, nguồn gốc của mọi sự vận động, phát triển của xã hội, của lịch sử nhân loại, của mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa,... của xã hội, suy đến cùng đều có nguyên nhân trực tiếp hay gián tiếp từ sự phát triển của lực lượng sản xuất của xã hội đó. V.I.Lênin từng nhấn mạnh một phương pháp luận quan trọng khi nghiên cứu về xã hội là: "Chỉ cố đem quy những quan hệ xã hội vào những quan hệ sản xuất, và đem quy những quan hệ sản xuất vào trình độ của những lực lượng sản xuất thì người ta mới có được một cơ sở vững chắc để quan niệm sự phát triển của những hình thái xã hội là một quá trình lịch sử - tự nhiên".
Ba là, quá trình phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội, tức là quá trình thay thế lẫn nhau của các hình thái kinh tế - xã hội trong lịch sử nhân loại và sự phát triển của lịch sử xã hội loài người có thể đo sự tác động của nhiều nhân tố chủ quan, nhưng nhân tố giữ vai trò quyết định chính là sự tác động của các quy luật khách quan. Dưới sự tác động của quy luật khách quan mà lịch sử nhân loại, xét trong tính chất toàn bộ của nó là quá trình thay thế tuần tự của các hình thái kinh tế - xã hội: nguyên thủy, nô lệ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa và tương lai nhất định thuộc về hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Trong khi khẳng định tính chất lịch sử - tự nhiên, tức tính quy luật khách quan của sự vận động, phát triển xã hội, chủ nghĩa Mác - Lênin cũng đồng thời khẳng định vai trò của các nhân tố khác đối với tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại nói chung và lịch sử mỗi cộng đồng người cụ thể nói riêng. Đó là sự tác động của các nhân tố thuộc về điều kiện địa lý, tương quan lực lượng chính trị của các giai cấp, tầng lớp xã hội, truyền thống văn hóa của mỗi cộng đồng người, điều kiện tác động của tình hình quốc tế đối với tiến trình phát triển của mỗi cộng đồng người trong lịch sử, v.v. Chính do sự lác động của các nhân tố này mà tiến trình phát triển của mỗi cộng đồng người có thể diễn ra với những con đường, hình thức và bước đi khác nhau, tạo nên tính phong phú, đa dạng trong sự phát triển của lịch sử nhân loại. Tính chất phong phú, đa dạng của tiến trình phát triển các hình thái kinh tế - xã hội có thể bao hàm những buớc phát triển "bỏ qua" một hay một vài hình thái kinh tế - xã hội nhất định. Tuy nhiên, những sự "bỏ qua" như vậy đều phải có những điều kiện khách quan và chủ quan nhất định.
Như vậy, lịch sử nhân loại nói chung, lịch sử phát triển của mỗi cộng đồng người nói riêng vừa tuân theo tính tất yếucủa các quy luật xã hội, vừa chịu sự tác động đa dạng của các nhân tố khác nhau, trong đó có cả nhân tố hoạt động chủ quan của con người. Từ đó lịch sử phát triển của xã hội được biểu hiện ra là lịch sử thống nhất trong tính đa dạng và đa dạng trong tính thống nhất của nó.
Video liên quan
Reply 1 0 Chia sẻ
Bản chất và hiện tượng
Muốn nhận thức đúng sự thật, hiện tượng thì không dừng lại ở hiện tượng bên ngoài mà phải đi vào bản chất. Phải thông qua nhiều hiện tượng khác ...
Lý thuyết: thế giới quan, phương pháp luận triết học của chủ nghĩa mác - lênin
Thế giới quan là toàn bộ những quan điểm, quan niệm của con người về thế giới, về bản thân con người, về cuộc sống và vị trí của con người trong thế ...
Đề bài - read - unit 8 trang 68 sgk tiếng anh lớp 9
Ba, con đang viết lá thư này để nói với Ba rằng Ba được nhớ và yêu thương biết bao nhiêu. Con sẽ luôn nhớ ngày ấy - ngày cưới của con. Ba đang đứng đấy ...
Language focus - unit 2 trang 19 sgk tiếng anh lớp 9
(Thực hành với một bạn cùng học. Tưởng tượng em và một bạn cùng học đang thăm thành phố Hồ Chi Minh. Hỏi và trả lời câu hỏi về những gì các em đã ...
Speaking - unit 5 trang 56 sgk tiếng anh 10
B: Nó được sử dụng để xem tin tức, biểu diễn và chương trình, và các chương trình trực tiếp như bóng đá hoặc nhạc kịch. Hơn nữa, TV cũng là một ...
Writing - unit 4 trang 50 sgk tiếng anh 10
Thứ hai, hầu hết các lớp học đều có hơn 20 sinh viên. Và trong quảng cáo, ngài nói sách và băng cassette là miễn phí, nhưng chúng tôi phải trả tiền cho chúng. ...
Bài làm - quan niệm của anh chị về văn hóa ứng xử. nêu vài hiện tượng ứng xử mà anh (chị) cho là hợp lí và chưa hợp lí ở góc độ văn hoá
Ai cũng muốn mình đối đáp thông minh, ứng xử khéo léo, lịch thiệp. Nhưng trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta vẫn luôn phải nghe" những lời tục tĩu, thô lỗ, ...
GRAMMAR PRACTICE - grammar practice - trang 122 tiếng anh 6
c. He rides his bicycle every day. Heis ridinghis bicycle at the moment. Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn ...
LANGUAGE FOCUS - language focus - unit 3 trang 28 sgk tiếng anh lớp 9
- Thứ 3 ngày 21/9: Họp tại trung tâm hội nghị Rafles từ 11:00 trưa đến 1:00 chiều, ăn trưa tại nhà hàng Lion City từ 1:30 đến 2:00 chiều. ...
Xem thêm: Giờ Thì Đành Mất Em Riêng Mình Tôi Đợi Chờ, Hạ Còn Vương Nắng
Phân tích nhân vật ông đồ
Cuối cùng, bóng dáng những ông đồ đã mất hẳn. Họ đã mất một mẫu người xưa. Tiếng gọi hồn "những người muôn năm cũ ấy, có thể tác giả chỉ nhằm ...