Bạn đang xem: Tảo mộ nghĩa là gì
Tảo mộ là gì? Ý nghĩa của việc tảo mộ hằng năm.
” Thanh minh trong tiết tháng 3, lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh “. Đây chính là câu thơ trong tác phẩm văn học nói về một nét đẹp của người Việt ta từ xa xưa về tấm long biết ơn với người đã khuất. Vậy tảo mộ là gì? Ngày tảo mộ là ngày bao nhiêu?
Tảo mộ là gì? Tảo mộ vào ngày nào? Hiện nay, nhiều người vẫn nhắc đến câu này khi nói đến lễ tảo mộ. Thường trước khi còn bé thì ít nhiều chúng ta cúng được tham gia lễ tảo mộ với bố mẹ hoặc ông bà nhưng khi trưởng thành đôi khi chúng ta không còn chú ý nhiều.
Vậy nên nhiều người vẫn còn chưa hiểu hết về vai trò và ý nghĩa lễ tảo mộ như thế nào? Tảo mộ là một phong tục truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta nên mỗi người cần phải biết để giữ gìn và phát huy truyền thống này.
Tảo mộ là gì?
Tục lệ tảo mộ được hiểu là những hành động chúng ta (thường là tầng lớp con cháu) cần phải thực hiện tại phần mộ của ông bà tổ tiên vào những ngày cuối năm. Tảo mộ là làm những công việc làm cỏ, chặt bớt cành cây lớn, đắp đất lên phần lở, lau dọn sạch sẽ mộ của người đã khuất.
Những hành động và việc làm đơn sơ này nhưng lại mang ý nghĩa tỏ lòng biết ơn và sự thành kính đối với ông bà tổ tiên và thần linh đã cho tổ tiên ta được cư ngụ ở chốn mà các Ngài canh giữ sau một năm dài vừa qua.
Ý nghĩa của việc tảo mộ.
Tảo mộ là một nét đẹp truyền thống tâm linh của người Việt nên phong tục này đã được đi vào nhiều tác phẩm văn học, ca dao, tục ngữ Việt Nam. Hơn nữa, nét đẹp này được nhiều người quan tâm và mến mộ, nó có giá trị lịch sử được lưu giữ qua ngàn đời nay. Tảo mộ thực chất là một cách thức để mỗi người Việt thể hiện tấm lòng thành kính và biết ơn của bản thân đối với người đã khuất, thể hiện tấm lòng thương cảm với những số phận hẩm hiu.
Những công việc đó giúp ta trầm lặng lại sau một thời gian sống nhanh chóng, để tưởng nhớ đến công ơn của người đã khuất và những giá trị của cuộc sống. Nhờ quãng thời gian trầm lại để nhìn nhận chúng ta sẽ có những cảm nhận mới, hoài niệm về quá khứ sẽ đem lại cho chúng ta một nguồn động lực mới để phấn đấu và phát triển hơn trong tương lai tới. Bởi lẽ con người ta ai ai cũng muốn sau khi mình khuất đi sẽ để lại tiếng thơm gì đó cho đời.
>> Lễ cúng thổ công gồm những mâm lễ vật gì? Hướng dẫn cách cúng
Những áp lực trong công việc, mâu thuẫn gia đình, khó khăn trong cuộc sống, những suy tư hay có vấn đề gì còn chưa thông thì việc thực hiện lễ tảo một cũng là một trong những cách rất có ý nghĩa để giải tỏa muộn phiền của cuộc sống.
Ngoài việc thực hiện những công việc làm sạch phần mộ thì khi tảo mộ chúng ta còn phải làm lễ cúng nữa. Đây mới là phần công việc quan trọng nhất bạn cần phải làm vào ngày tảo mộ.
Ngày tảo mộ là ngày bao nhiêu.
Từ nhiều nguồn khác nhau lưu truyền lại cả kênh sử sách và kênh truyền miệng từ ông cha ta thì lễ tảo mộ diễn ra vào dịp cuối năm tức là vào tháng Chạp.
Tảo mộ diễn ra trong suốt tháng Chạp, không bị giới hạn về ngày là bởi tháng Chạp là tháng cuối cùng của năm, chuẩn bị kết thúc một năm cũ và đón mừng một năm mới nên đây là lúc chúng ta cần phải nhớ đến ông bà tổ tiên. Vào thời gian này các gia đình đều phải sắp xếp công việc và thời gian để đến tảo mộ tại phần mộ mà ông bà tổ tiên đang nằm tại đó.
Mặc dù không cố định về thời gian nhưng lễ tảo mộ thường diễn ra vào tháng Chạp. Trong tháng này các gia đình chọn ngày nào đó để làm lễ tảo mộ đều được và nên chọn sau ngày cúng Ông Công Ông Táo 23/12. Dịp này rất thuận lợi vì đến gần Tết con cháu trong nhà đều về hết nên công việc dọn dẹp đông đủ cũng trở nên nhanh hơn.
Không khí nhộn nhịp chuẩn bị đón Tết dịp cuối năm bao trùm trên những người trần thế thì những người âm cũng cần được hưởng và đón Tết như thế. Và một trong những cách đem lại không khí đó là làm cho phần mộ của tổ tiên gia đình mình được sạch sẽ, thơm tho và gọn gàng. Đối với những gia tộc lớn rất coi trọng việc tảo mộ để vừa làm bài học cho con cháu uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây, là dịp để con cháu đoàn tụ chia sẻ với nhau, giữ nếp của gia đình, dòng tộc. Nhiều khi lễ tảo mộ tưởng chừng như hành động nhỏ nhưng lại có ý nghĩa giáo dục vô cùng sâu sắc.
Khoảng thời gian từ 20-30 tháng Chạp được nhiều gia đình chọn làm lễ tảo mộ nhất. Không gian, thời gian và khí trời lúc đó rất hợp tâm trạng để đi tảo mộ. Bởi lẽ, thời gian này vừa phù hợp để hoàn thành xong công việc, vừa thích hợp để chuẩn bị đón xuân mới cần phải dọn dẹp lại cả về phần mộ lẫn con người để đón chào năm mới tốt đẹp hơn.
Theo quan niệm của người Việt thì lễ tảo mộ cũng là dịp để cầu xin ông bà, tổ tiên và các thần linh phù hộ, độ trì cho con cháu được mạnh khỏe, công việc, làm ăn năm mới khởi sắc hơn năm cũ.
Những công việc thường làm khi đi tảo mộ.
Công việc cần thiết phải làm trong ngày tảo mộ đó là phải dọn dẹp cho sạch ở phần mộ tổ tiên. Khi đi tảo mộ chúng ta cần đem theo một số dụng cụ như cuốc, xẻng, liềm, dao, khăn lau, bao bì, giấy báo để có thể hỗ trợ công việc dọn dẹp và làm cỏ được nhanh chóng hơn
Cụ thể, bạn có thể dùng cuốc, liềm để xạc cỏ và dùng dao phát vợi phần cành cây um tùm để tránh rắn, rết, chuột làm tổ- đây là điều kiêng kỵ. Xẻng để dọn phần đất cát dư thừa, để đào đất đắp lên phần mộ bị lở.
Phần cỏ xung quanh và bên trên bề mặt một đã được loại bỏ thì bạn cần dùng đến khăn để lau bề mặt mộ cho sạch bụi bẩn (đối với những mộ đã được xây dựng), đối với những mộ còn để đất thì ta dùng xẻng và liềm để làm bằng phẳng lại. Bất kể dùng dụng cụ nào thì nói chung cần sửa sang, dọn dẹp để khu phần mộ được sạch sẽ, không làm ảnh hưởng tới thẩm mỹ của phần mộ và xung quanh.
Như vậy, sau khi dọn dẹp xong chúng ta cần thu dọn cỏ rác vào bao bì hoặc túi ni lông để giữ sạch sẽ không gian chung nữa.
Sau khi đã làm cho phần mộ được sạch sẽ thì tiến hành công việc chính của lễ tảo mộ đó là bày biện lễ vật, mâm cúng để chuẩn bị tiến hành lễ cúng. Lễ tảo mộ là phần chính nói lên tấm lòng và tâm tư của con cháu muốn gửi tới ông bà, tổ tiên. Và đây cũng là để con cháu tỏ lòng biết ơn và hiếu thảo đối với tổ tiên những người đã có công sinh thành, dưỡng dục và dạy dỗ chúng ta những điều tốt đẹp.
Lễ vật cần chuẩn bị trong lễ tảo mộ.
Theo phong tục của từng vùng miền sẽ có những cách chọn lễ vật và bày biện khác nhau. Nhưng nói chung về mâm cúng lễ tảo mộ vẫn cần đảm bảo đầy đủ được cơ bản những thứ dưới đây, theo chuẩn phong tục của người Việt
Hoa tươi (có thể là 1 bó hoặc 5 – 7 bông đều được, chọn số lẻ kiêng số chẵn vì người xưa quan niệm số lẻ là số dương còn số chẵn là số âm đại diện cho những điều không may)Hương, nhang nên chọn loại chất lượng không gây độcĐĩa trầu cau1 chai nước trắng1 chai rượu (chỉ nên chọn loại rượu truyền thống như rượu nếp, rượu trắng…)Nến (nên sử dụng nến cốc để đảm bảo được độ an toàn, hạn chế việc bị bỏng tay cũng như dễ bắt lửa cháy lan sang xung quanh)Xấp tiền vàng mãĐĩa hoa quả (có thể là 1,3 hoặc 5 loại quả tùy theo sự lựa chọn của mỗi gia đình)1 gói chè1 bao thuốc láBộ y phục dành cho người đã khuấtPhẩm oản (3 hoặc 5 cái đều được)XôiGà trống luộcTrên đây chỉ là tham khảo một số lễ vật cơ bản trong lễ cúng tảo mộ, còn ngoài ra tùy thuộc vào kinh tế của mỗi gia đình mà có thể lựa chọn thêm hoặc gia giảm một số lễ vật sao cho phù hợp. Chúng ta nên lựa chọn thắp hương món ăn, hoa quả, bánh kẹo mà lúc sống người đã khuất thích ăn.
Lễ vật trong mâm cúng của lễ tảo mộ được bày biện gọn gàng và sạch sẽ đặt nghiêm chỉnh trước mộ. Việc đặt mâm lễ vật sao cho vừa mắt thể hiện sự tinh tế của người làm dâng lễ. Nếu không có mâm thì linh động đặt vào giấy báo hoặc tấm bìa sạch sẽ, không đặt lên phần gồ ghề, tránh đặt lên trên mộ.
Lễ cúng tổ tiên là điều tất yếu nhưng cũng không thể quên được lễ cúng đối với Thổ Công, Thổ Địa cai quản khu nghĩa trang đó. Lễ vật gồm: bánh chưng, giò, đĩa xôi hoặc hoa quả để cảm ơn các Ngài đã cho phép tổ tiên ta cư ngụ ở chốn bình yên này. Việc này làm trước khi thờ cúng tổ tiên ta. Chúng ta có thể dâng ở đền gần đó hoặc nơi phù hợp và nếu đền có bẩn thì cũng nên lau dọn rồi mới thắp hương, xin khấn.
Lễ tảo mộ cần có những điều gì cần chú ý?
Lễ cúng tảo mộ diễn ra vào dịp cuối năm là lúc mọi người trong gia đình có thể sum họp và đi dâng lễ với tổ tiên, điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các gia đình. Chính vì vậy mà khi đi tảo mộ bạn cần phải lưu ý một số điều dưới đây:
Trang phục cần nghiêm túc, kín đáo, lịch sự để thể hiện được sự tôn nghiêm và thành kính.Không ăn nói thô tục, nói quá to, nô đùa trong khi đang làm lễ.Tránh đi tảo mộ khi trời mưa. Bởi khi trời mưa thì phần không khí có phần lạnh nên nhiều khi rất dễ cảm, dễ ốm.Xem thêm: Một Lần Mất Niềm Tin Vạn Lần Bất Cần, Lời Bài Hát
Điều lưu ý quan trọng nhất, hiện đang được nhiều người quan tâm nhất đó chính là việc đặt mâm cúng trọn gói của Đồ Cúng Việt Nam cho lễ tạ mộ cuối năm. Vì với dịch vụ này bạn sẽ tiết kiệm được công sức, thời gian khi mua sắm đồ lễ và hài lòng về hình thức, chất lượng của các món đồ lễ.